خيلي وقت‌ها فرا مي‌رسد كه روح انسان رنجيده از مشكلات زندگي شده و تلخي‌ها كام جان را از شيريني خالي مي‌كند. در اين لحظات است كه انسان به‌دنبال راهي براي آرام گرفتن روح ناآرام خويش مي‌گردد.

از امام رضا (ع) از پدر بزرگوارش (ع) روايت است كه امام صادق (ع) مردي را ديد، بر مرگ فرزند خويش سخت مي ناليد. فرمود: اي فلان، براي مصيبت كوچك اينگونه ناله داري، در حالي كه از مصيبت بزرگ غافل مانده اي و اگر آن راهي كه پسرت رفته، تو آماده و مستعد طي كردن آن باشي، هيچوقت اينگونه ناله نمي كني، پس مصيبت آماده نبودن تو براي مرگ بزرگتر از مصيبت فرزندت خواهد بود.

صبر در برابر مصائب، در قيامت، ثواب و پاداش فراواني دارد. قرآن كريم، اجر چنين صبري را بي‌اندازه و بي‌حساب مي‌داند:
«إِنَما يُوَفَى الصَابِرُونَ أَجْرَهُمْ بِغَيْرِ حِسابٍ»؛ در فرهنگ قرآن و عترت، هر عمل نيك و هر كار خيري، پاداش مشخص و معين دارد، اما بر اساس اين آيه شريفه، در قيامت، پاداش صبر و استقامت صابرين، بدون اندازه‌گيري و بي حد و حصر است و به غير از خداوند، كسي از ميزان آن اطلاع ندارد.

خداوند بلند مرتبه نيز خود فرمود: «لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسانَ في‏ كَبَدٍ؛ ما انسان را در رنج آفريده ايم.(بلد/۴» و اين حقيقت جهان هستي است كه سختي‌ها و راحتي‌ها در كنار هم وجود دارند و تصور دنياي بدون رنج را فقط در خيال مي‌توان داشت.

كمتر موضوعى را در قرآن مى توان يافت كه مانند صبر تكرار و مورد تاكيد قرار گرفته باشد، در قرآن مجيد در حدود هفتاد مورد از صبر، سخن به ميان آمده كه بيش از ده مورد از آن به شخص پيامبر ص اختصاص دارد. تاريخ مردان بزرگ گواهى مى دهد كه يكى از عوامل مهم يا مهمترين عامل پيروزى آنان استقامت و شكيبايى بوده است، افرادى كه از اين صفت بى بهره اند در گرفتاريها بسيار زود از پا در مى آيند و مى توان گفت نقشى را كه اين عامل در پيشرفت افراد و جامعه ها ايفا مى كند، نه فراهم بودن امكانات دارد و نه استعداد و هوش و مانند آن.

در روايات اسلامى عاليترين صبر را آن دانسته اند كه به هنگام فراهم آمدن وسائل عصيان و گناه، انسان مقاومت كند و از لذت گناه چشم بپوشد.

بلا و مصيبت، بخشي از ملزومات زندگي است كه انسان بهتر است به صورت شايسته با آن كنار آيد. 

از اين رو، علماي علم اخلاق، صبر را به سه دسته تقسيم مي كنند:
۱-صبر بر اطاعت،يعني شكيبايي در برابر مشكلاتي كه در راه اطاعت وجود دارد.
۲-صبر بر معصيت،يعني ايستادگي در برابر انگيزه هاي نيرومند و محرك گناه.
۳-صبر بر مصيبت،يعني پايداري در برابر حوادث تلخ و ناگوار و عدم برخورد انفعالي وترك جزع و فزع.

پاداش صبر در برابر مصيبت

 
احاديث پاداش صبر در برابر مصيبت:
رسول اكرم صلى الله عليه و آله:
ثَلَاثٌ مَنْ كُنَّ فِيهِ جَمَعَ اللَّهُ لَهُ خَيْرَ الدُّنْيَا وَ الْآخِرَةِ الرِّضَا بِالْقَضَاءِ وَ الصَّبْرُ عِنْدَ الْبَلَاءِ وَ الدُّعَاءُ عِنْدَ الشِّدَّةِ وَ الرَّخَاءِ.
كسى كه سه خصلت در او باشد خداوند خير دنيا و آخرت را براى او فراهم مى كند: خشنودى به مقدّرات، صبر در بلا و دعا در سختى و راحتى .
(بحارالأنوار(ط-بيروت) ج68، ص156، ح71)

امام على عليه السلام:
فَصَبْراً عَلَى دُنْيَا تَمُرُّ بِلَأْوَائِهَا كَلَيْلَةٍ بِأَحْلَامِهَا تَنْسَلِخ‏
در برابر دنيايى كه گرفتارى آن، مانند خواب هاى پريشان شب مى گذرد شكيبا باش.
(امالي (صدوق) ص 622–بحارالأنوار(ط-بيروت) ج40، ص348، ح29)

امام باقر (ع):
چون روز رستاخيز شود ندا دهنده‏ اى فرياد برآورد: كجايند بردباران؟ پس گروهى از مردم بايستند پس آنگاه ندا دهنده ‏اى ندا دهد: كجايند تحمل ‏كنندگان؟ پس گروهى از مردم به پا خيزند. عرض كردم [راوى‏]: فدايت گردم بردباران و تحمل‏ كنندگان چه كسانى هستند؟ پس امام عليه السّلام فرمود: بردباران بر انجام واجبات و تحمل‏ كنندگان بر دورى از گناهان. (تحف العقول)

حضرت صادق (ع):
كسى كه صبر كند ؛ پيروز شود.  (اصول كافى جلد ۱ صفحه ۳۱)

امام علي (ع):
صبر و شكيبايي و اخلاق نيكو و حلم و بردباري از اخلاق پيامبران است.  (بحارالانوار جلد ۷۱ حديث ۹۲)

امام رضا عليه السلام:

لَا يَسْتَكْمِلُ عَبْدٌ حَقِيقَةَ الْإِيمَانِ حَتَّى تَكُونَ فِيهِ خِصَالٌ ثَلَاثٌ التَّفَقُّهُ فِي الدِّينِ وَ حُسْنُ التَّقْدِيرِ فِي الْمَعِيشَةِ وَ الصَّبْرُ عَلَى الرَّزَايَا.
هيچ بنده  اى حقيقت ايمانش را كامل نمى  كند مگر اين كه در او سه خصلت باشد: دين  شناسى، تدبر نيكو در زندگى، و شكيبايى در مصيبت ها و بلاها.